Wanneer je naar planten kijkt, zie je vaak niet meer dan stengels, bladeren, en soms bloemen of vruchten. Maar wist je dat alle planten uit cellen bestaan? Plantencellen spelen een belangrijke rol bij het leven van planten. Om je groene vrienden beter te leren kennen, leer je in dit artikel alles over plantencellen.
Wat zijn cellen van planten?
Plantencellen zijn de bouwstenen van een plant en bepalen hoe een plant eruit komt te zien. Het zijn eukaryoten. Dat betekent dat elke plantencel een kern heeft die is omgeven door een celmembraan (dun vliesje om de cel).
Wat zit er in cellen?
Een plantencel bestaat uit meerdere onderdelen, ook wel organellen genoemd. Je kunt deze organellen vergelijken met de organen in je lichaam. Elke organel heeft zijn eigen functie.
De plantencel onderdelen
Een plantencel heeft dus meerdere onderdelen, de organellen. Hieronder vind je ze:
- celwand;
De celwand is de buitenkant van de cel. Hier kunnen stoffen doorheen. - celmembraan;
Het celmembraan houdt de cel bij elkaar. - cytoplasma;
Cytoplasma is een soort vloeistof die de cel in vorm houdt. - celkern;
In de celkern bevindt zich genetische informatie (DNA). - endoplasmatisch reticulum (ER);
Dit deel ligt tegen de celkern aan en ziet eruit als een soort zak. - ribosomen;
Ribosomen zijn bolletjes die zorgen voor de eiwitsynthese. Ze bevinden zich deels op een ER en in het cytoplasma. - Golgi-systeem;
In dit systeem worden eiwitten als het ware verpakt, zodat ze naar buiten gestuurd kunnen worden. - vacuole;
In een vacuole worden water en reservestoffen opgeslagen. - bladgroenkorrels (chloroplasten);
In deze groene korrels vindt fotosynthese plaats. Ze hebben hun eigen DNA. - plastiden;
Dit zijn korrels met daarin kleurstoffen of zetmeel. - mitochondria;
Een mitochondria zorgt voor de energievoorziening. Hij heeft zijn eigen DNA. - kleurstofkorrels (chromoplasten);
Chromoplasten zorgen voor de kleur van bloemen en vruchten. Een rode tomaat bevat bijvoorbeeld rode chromoplasten. - zetmeelkorrels (amyloplasten).
Dit is het reservevoedsel van de plant.
Wat doet een plantencel?
Een plantencel zorgt ervoor dat een plant kan leven en groeien. Door de verschillende organellen voert de cel diverse functies uit, zoals:
- de stofwisseling;
- het opwekken van energie;
- het handhaven van structuur;
- dat genetisch materiaal behouden blijft.
Hoe herken je een plantencel?
Een plantencel herken je niet met het blote oog. Hiervoor moet je een plant onder de microscoop leggen. Als je dit doet, zie je dat een plantencel unieke kenmerken heeft. Zoals een dikke celwand die de cel beschermt. Om je een beter beeld te geven, leg ik hieronder het verschil uit tussen een plantaardige en een dierlijke cel.
Wat is het verschil tussen plantaardige en dierlijke cellen?
Een plantaardige cel is niet hetzelfde als een dierlijke cel. Ze zijn namelijk verschillend van elkaar. Hierdoor lees je de verschillen. Een plantaardige cel heeft:
- een celwand, een dierlijke cel niet;
- een chloroplast (fotosynthese), een dierlijke cel niet;
- een vacuole voor water en reservestoffen. Een dierlijke cel heeft een kleine of geen vacuole.
- een vaste, rechthoekige vorm. Een dierlijke cel is rond en variabel van vorm.
- geen centriolen voor celdeling. Een dierlijke cel wel.
- Energie in de vorm van zetmeel. Een dierlijke cel slaat energie op in de vorm van glycogeen (complex koolhydraat).
Hoe deelt een plantencel?
Een plantencel deelt zich door middel van cytokinese (celdeling). In het midden van de plantencel ontstaat een nieuwe celwand. Er wordt een dunne celplaat ontwikkeld, dat bestaat uit een soort van blaasjes. De celplaat blijft ondertussen omgeven door de membranen die de plaat bij elkaar houden. Vervolgens ontstaan er 2 dochtercellen. De celplaat ligt tussen de dochtercellen die ondertussen cellulose aanmaken. Cellulose zorgt voor de stijfheid en structuur van de celwand. Uiteindelijk ontstaat de celwand van een nieuwe cel.
Hoe wordt energie opgeslagen in een plantencel?
Een plant slaat energie op in de vorm van glucose. Dit is suiker die ontstaat tijdens fotosynthese. Als de plant zonlicht krijgt, kan hij water en koolstofdioxide (CO2) omzetten in glucose en zuurstof. Vervolgens wordt de glucose opgeslagen en omgezet naar zetmeel, lipiden en eiwitten. Uiteindelijk gebruiken de plantencellen de energie om te groeien en te herstellen.
Osmose bij plantencellen
Planten danken hun stevigheid aan osmose. Bij dit verschijnsel stroomt er water de plantencel in en wordt hij stevig (turgor). Krijgt een plant te lang geen water? Dan zit er te weinig water in de plantencellen en krimpen ze. Daarom hangen planten slap en/of worden ze geel. Wanneer je de plant weer water geeft, wordt het water in de cellen weer aangevuld en is hij weer stevig.
Kan een plantencel knappen?
Een plantencel kan knappen als er te veel water aanwezig is. Bijvoorbeeld omdat de plant een wateroverschot heeft gekregen, ziekten die de celwand hebben beschadigd of als er extreme temperatuurschommelingen plaatsvinden. Omdat een plantencel niet kan uitrekken, knapt hij als er geen ruimte meer is voor water. De inhoud van de cel komt vrij en de cel is niet meer stevig. Het gevolg is dat de plant blijvende schade heeft opgelopen. Dit herken je aan wortelrot, afgestorven onderdelen of een hangende plant.
Hoe houd je plantencellen gezond?
Je kunt jouw planten een handje helpen om hun plantencellen gezond te houden. Hoe? Hieronder deel ik 5 tips met je.
- Zonlicht
Geef je planten voldoende zonlicht, zodat ze fotosynthese kunnen aanmaken. Let op: niet elke plant heeft dezelfde lichtbehoefte, zoek dit eerst uit. - Water
Geef je planten de juiste hoeveelheid water. Zo zorg je voor stevige cellen die niet knappen of te weinig water bevatten. Leestip: planten water geven. - Voeding
Geef je planten de juiste voeding. Bijvoorbeeld universele kamerplantenvoeding. - Ziekten
Voorkom ziekten en plagen door regelmatig je planten te controleren op schimmels en beestjes. - Snoeien
Snoei regelmatig je (kamer)planten, zodat de plant nieuwe scheuten kan aanmaken en jij planten kunt stekken.
Plantencellen in het kort
In dit artikel heb je alles geleerd over plantencellen en hun belangrijke rol. Je weet wat een plantencel is en uit welke onderdelen hij bestaat. Ook weet je wat de functie van een plantencel is en hoe je ‘m herkent. Tot slot heb je 5 tips gekregen over hoe je plantencellen gezond houdt. Plantencellen zijn een lastig onderwerp, maar essentieel om je groene vrienden beter te begrijpen.
Wat wist jij nog niet over plantencellen?
Geef een reactie